1984’te hazırlanan 12 Eylül hapishaneleri belgeseli
BBC Arşivlerinde Türkiye programında bu hafta, BBC’nin 1984 yılında Türkiye’deki tutuklu ve hükümlülerin karşılaştığı hak ihlalleri, işkence ve kötü muameleyle ilgili hazırladığı belgesel var.
Yaklaşık 50 dakikalık belgeseli 34 yıl sonra ilk Türkçe altyazılı olarak izleyicilerimizle buluşturuyoruz.
BBC’nin 1980’lerdeki araştırmacı gazetecilik programlarından Brass Tacks kapsamında hazırlanan belgesel, “The Forgetten Prisoners” (Unutulmuş Mahpuslar) adını taşıyor.
Unutulmuş Mahpuslar’da röportaj yapılan kişiler arasında şu isimler yer alıyor:
- Barış Derneği davasının sanıklarından eski büyükelçi Mahmut Dikerdem’in oğlu Mehmet Ali Dikerdem
- Eski öğretim üyesi ve planlamacı, yazar Yalçın Küçük
- Türkiye’de işkence gören ve mülteci olarak İngiltere’ye giden Sema Uğur ve Nursal Yılmaz
- Avukatlık yaptığı dönemde tutuklandıktan sonra hapishanede işkence gören Hüseyin Yıldırım
- Uluslararası Hür İşçi Sendikaları Konfederasyonu (ICFTU) adına DİSK davasını izleyen İngiliz sendikacı Peter De Jonge
- Avrupa Nükleer Silahsızlanma Kampanyası adına Barış Derneği davasını izleyen İngiliz avukat Nicholas Blake
- Türkiye’nin Avrupa Konseyi’ne geri alınmasını savunan dönemin İngiliz Muhafazakâr Parti milletvekili Frederic Bennett
- Dönemin Uluslararası Af Örgütü yöneticilerinden Anne Burley, o dönem Türkiye’de çalışan İngiliz gazeteci David Barchard
- Türkiye’deki hapishaneleri inceleyen heyetin başında bulunan, dönemin Avrupa Konseyi Hukuki İşler Komitesi Başkanı Björn Elmquist
- Dönemin Avrupa Parlamentosu Başkan Yardımcısı Diana Louie Elles
Türkiye’deki davalardan özel görüntülerin aktarıldığı belgeselde amatör kamerayla yapılmış çekimler de yer alıyor.
BBC ekibi belgesel için, oğulları ve eşleri hapishanede bulunan bir grup kadınla gizli bir şekilde görüşmüş.
Yine aydınlar dilekçesiyle ilgili Yalçın Küçük’le yapılan röportaj da gizli bir şekilde gerçekleştirilmiş.
Belgeselde Barış Derneği davası ve DİSK davasına özel yer verilmiş.
BBC’nin 60 yıllık Türkiye arşivleri her hafta BBC Türkçe’de
BBC Arşivlerinde Türkiye, BBC’nin 60 yıllık arşivlerini ilk kez internet ortamında ve Türkçe alt yazılı olarak izleyicilerle paylaşıyor.
Yayınladığımız diğer arşiv programlarına aşağıdaki linklerden ulaşabilirsiniz. BBC Arşivlerinde Türkiye’yi YouTube kanalımızdan da takip edebilirsiniz.
- 1980’lerde Türk ekonomisi belgeseli: 2. bölümde Koç, Sabancı ve Özal konuşuyor
- 80’lerde Türk ekonomisi belgeselinde konuklar: Turgut Özal, Sakıp Sabancı ve Rahmi Koç
- 1980’li yıllarda Türkiye: Turizm mi daha önemli yoksa doğa mı?
- 1989’da Ege kıyılarında tatil
- Bulgaristan Türklerinin zorunlu göçü
- 1979’da Türkiye’de siyasi ve ekonomik kriz: Ecevit, Demirel ve Türkeş BBC’de
- 1965 yılından çekimlerle Peri Bacaları’nın hikayesi
- Yıl 1978: Bülent Ecevit Türkiye’nin ABD ve NATO’ya tepkisini anlatıyor
- 1976 yılında İstanbul, İzmir, Pamukkale, Efes ve Kapadokya
- BBC Arşivlerinde Kıbrıs harekâtı ve Türkiye
- 1980’li yıllarda Ege kıyıları
- 1994 yerel seçimleri ve Kürt Sorunu
- 1977 seçimleri: Ecevit ve Demirel karşı karşıya
- 1958 yılında Türkiye ve Orta Doğu
- BBC Arşivlerinde Türkiye: 1990’lı yıllarda Kürt Sorunu
- 27 Mayıs ve Türkiye
- ‘Kanserli köyün’ hikayesi
- 1981 yılında Türkiye: Askeri darbe sonrası siyasal ve sosyal yaşam
- 1991’de Türkiye: İstanbul’da gecekondulaşma, Kürt olmak, Mor Çatı, Galata Köprüsü
- 1991 yılında Türkiye: Barış Manço, ‘Uçurtmayı Vurmasınlar’, sünnet gurusu Kemal Özkan
- Yıl 1991: 1. Körfez Savaşı ve Türkiye
- 1979 yılında Türkiye: Ekonomik kriz, şiddet olayları ve sıkıyönetim
- 1989’da Türkiye: Özal, İnönü ve Perinçek Türkiye’nin sorunlarını yorumluyor
- Yıl 1965: BBC yağlı güreşleri Kırkpınar’da araştırdı
- BBC 1965’te araştırdı: Türkiye’de Kemalizm ve İslam
- İstanbul Boğazı alarm veriyor
- 28 Şubat’ta neler yaşandı?
- Necmettin Erbakan ve MSP’lilerin 12 Eylül dönemindeki mahkeme görüntüleri
- BBC’nin 57 yıl sonra yayımlanan İstanbul belgeseli: Birinci bölüm
- BBC’nin 57 yıl sonra yayımlanan İstanbul belgeseli: İkinci bölüm
- Yıl 1998: Türkiye’de zorla oynatılan ayılar artık özgür
- 1989’da Türkiye 2. bölüm: Gırgır dergisi, gece kulübü Şamdan, Bedri Baykam, Pudding Shop…
- 1989’da Türkiye: Küçük Emrah, başörtüsü eylemleri, 1 Mayıs, Kim Bunlar, üniversiteler…
- Rauf Denktaş’ın BBC röportajları
- ‘Atatürk: Türklerin Babası’
- ’12 Eylül ve Atatürk’
- BBC Arşivlerinde Türkiye: 1958 yılında İstanbul
- 1975 yılında İstanbul: Birinci bölüm
- 1975 İstanbul: İkinci bölüm
- BBC Arşivlerinde Türkiye: Hippiler İstanbul’da
- 1977 yılından Türkiye görüntüleri
- Yıl 1969: Maria Callas ve Pier Pasolini Türkiye’de
