Kaynak, Reuters
Bu Rusya’nın 16 aydır Ukrayna’da yürüttüğü topyekun savaşta bir dönüm noktası ve Vladimir Putin’in iktidarına karşı bir meydan okuma.
Rusya lideri paralı asker grubu Wagner’in patronu Yevgeni Prigojjin’i vatana ihanet, silahlı isyana kalkışmak ve “ülkeyi arkadan bıçaklamakla” suçladı.
Rusya’nın en önemli isimlerinden biri olan Prigojin ise amacının “bir askeri darbe değil, adalet yürüyüşü” diye tanımladı.
Neler oluyor?
Prigojin aylarca Rusya’nın Ukrayna’daki işgalinde yaşamsal bir rol oynadı ve Wagner grubuna özellikle hapishanelerden binlerce üye aldı.
Uzun süredir savaşı yöneten komuta kademesiyle açıktan sorun yaşıyordu ve bu şimdi bir isyana dönüştü.
Wagner güçleri işgal altındaki Doğu Ukrayna’dan, Rusya’nın güneyindeki Rostov’a geçti ve askeri tesislerin kontrolünü ele geçirdiğini iddia ediyor.
Rusya lideri Putin, durumun zorlu olduğunu belirtti ve Rusya’yı savunmak için her şeyi yapacağını vaat etti.
Bu bir askeri darbe mi?
Prigojin, tüm askeri darbe iddialarının saçma olduğunu söylüyor.
Ancak, ordunun paralı askerlerine yeterli malzeme ve cephane sağlanmaması nedeniyle başlayan tartışmalar, şimdi savaşı yöneten iki yetkili Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve Genelkurmay Başkanı Valeri Gerasimov’a karşı doğrudan bir meydan okumaya dönüştü.
Şu ana kadar yaşananlar bir darbe değil, çünkü yönetimi ele geçirme iddiası dile getirilmedi. Prigojin, yaygın destek aldığını söylese de “özel askeri şirketi” orduyu da temsil etmiyor.
Ancak Rusya’nın komuta kademesini devirme girişimi ve Putin’in otoritesine karşı bir meydan okuma.
Kremlin yaşananları çok ciddiye alıyor. Moskova bölgesinin tümü “terörle mücadele rejimi” altında alarma geçti ve büyük organizasyonlar iptal edildi. Ukrayna’nın kuzeydoğu sınırındaki Voronej bölgesinde de benzer önlemler alındı.
Prigojin “25 bin kişiyiz. İsteyen herkes bize katılsın” dedi. Bu, Putin’i tehdit etmeye yeterli değil, ancak komuta kademesine karşı bir meydan okuma.
Güçlerini Rostov’a geçiren Prigojin’in savaşın yönetildiği karargahın etrafını sardı ve hem bakanın hem de genelkurmay başkanının kaçtığını iddia ediyor.
Kaynak, Reuters
Prigojin ne istiyor?
“Adalet yürüyüşü” iddiası muğlak ve komuta kadrosuyla tartışması hızla öyle bir noktaya geldi ki, bu isimleri devirmek istiyor.
Rostov’da çekilen bir videoda Prigojin’in savunma bakan yardımcısı ve bir generale savunma bakanı ve genelkurmay başkanı gelip, kendisiyle görüşene dek kenti abluka altında tutacağını söylediği görülüyor.
Olaylar nasıl gelişti?
Prigojin uzun süredir Rusya lideri Putin’in yakın bir müttefiki ve Putin’in iktidarında zengin bir iş insanına ve sonra paralı asker patronuna dönüştü.
Wagner savaşçıları, ülkenin doğusundaki Bahmut’un aylar süren geri alınması savaşında büyük kayıplar verdi. Prigojin, komuta kademesini cephane kıtlığı nedeniyle suçladı ve sosyal medyada Ukrayna’daki Rus güçleri arasındaki bölünmeyi sergileyen küfürlü konuşmaları yayımlandı.
Prigojin hiç doğrudan Putin’i hedef almadı, ancak “mutlu büyükbaba” gibi alaycı ifadeleri dolaylı eleştiri olarak değerlendirildi. Geçen ay da “Bu büyübaba tam bir serseriye dönüşmüşse, Rusya nasıl kazanabilir?” diye sormuştu.
23 dakikalık uzun konuşmasında, savaşın tüm meşruiyetinin bir yalan ve “küçük bir grup serserinin” terfi almak ve halk ile başkanı kandırmak için bir bahane” olduğunu söylemişti.
Olaylar daha sonra hızla gelişti.
Prigojin orduyu, Ukrayna’daki adamlarına yönelik ölümlü bir füze saldırısından sorumu tuttu ve ordu bu iddiayı reddetti.
Cuma gece saatlerinde “adalet yürüyüşünün” başladığını söyledi.
Ukrayna’daki Rus güçlerinin komutan yardımcısı General Sergey Stovkin, geri adım atmasını ve Putin’in otoritesine itaat etmesi çağrısı yaptı.
Ancak sabah saatlerinde Prigojin’in adamları Rostov’a ulaştı.
Wagner savaşçılarının, daha kuzeydeki Voronej’deki askeri tesisleri de kontrol altına aldığına dair haberler var.
Kaynak, Reuters
Putin ve Rusya için ciddi bir an
Bu, Rusya’nın Ukrayna işgaline yan da Putin’in liderliğine karşı doğrudan bir meydan okuma değil. Ancak Rus liderinin, kararlı ve ödünsüz bir açıklama yapmasına yetecek kadar ciddi.
Prigojin sadece Rostov’a konuşlanma değil, askeri talepleri karşılanmazsa, Moskova’ya doğru yürüme tehdidinde bulundu.
Şu ana dek hep sadece silah tedariki için komuta kademesiyle mücadele etti, şimdiyse lider kadrosuna meydan okuyor.
Prigojin’in Rusya’da önemli bir halk desteği var. Meydan okuması işe yaramasa bile, bu en azından Ukrayna’da paralı askerlere ihtiyaç duyan bir ordu için kriz durumu.
Ancak bu aynı zamanda Putin’in liderliği için bir dönüm noktası ve nasıl sona ereceğini söylemek için çok erken.
