Gaz beton: İngiltere’de 100’den fazla okulun kapatılmasına neden olan malzemeyle ilgili ne biliniyor?

Kapatılan okul binalarının yapımında kullanılan malzeme ve bunun nasıl tehlike oluşturduğuyla ilgili bilinenleri derledik.

Hükümet, güçlendirilmiş otoklavlanmış gaz beton (RAAC) kullanılan 104 okula, tavanların desteklenmesi gibi güvenlik önlemleri alınana kadar etkilenen binaları derhal kapatmalarını emretti.

Bunun nedeni gaz betonun çökmeye eğilimli olduğuna dair endişeler.

Eğitim Bakanı Gillian Keegan, kararın malzemeyle ilgili “yeni kanıtların” elde edilmesi üzerine alındığını ve hükümetin “temkinli bir yaklaşım” benimsediğini söyledi.

Mühendislerin okul alanlarında gaz beton aradıklarını belirten bakan, yaz boyunca “birkaç vaka bizi endişelendirdi” dedi.

Sendikalar ve muhalefet partileri hükümeti daha önce harekete geçmemekle eleştiriyor.

Okul müdürleri sendikası NAHT, çocukların gelecek hafta eğitime başlayacak olması ve binlerce öğrencinin şu anda kesintiyle karşı karşıya kalması nedeniyle zamanlamanın daha kötü olamayacağını söyledi.

Bu malzeme, 1950’ler ile 1990’lar arasında çatılarda, zeminlerde ve duvarlarda kullanılan hafif bir beton.

Standart betona göre daha ucuz bir alternatif.

Gazlı, yani “hava kabarcıklı” olduğu için daha az dayanıklı. Yaklaşık 30 yıllık sınırlı bir ömrü var. Yapısal olarak normal betonarmeden önemli ölçüde farklılık gösteriyor.

Loughborough Üniversitesi’ne göre, on binlerce gaz beton panelleri halihazırda kullanımda ve “birçoğu aşınma, yıpranma ve bozulma belirtileri gösteriyor”.

Sağlık ve Güvenlik İdaresi, gaz betonun artık ömrünü tamamladığını ve “çok az belirtiyle veya hiç fark edilmeden çökebileceğini” söylüyor.

Yapısal Güvenlik Komitesi de bir açıklama yaparak, “Beton olarak adlandırılmasına rağmen, gaz beton geleneksel betondan çok farklıdır ve yapılış şekli nedeniyle çok daha zayıftır” dedi.

Eğitim Bakanlığı verilerine göre, İngiltere’de 2022’den bu yana gaz beton olduğu teyit edilen 156 eğitim kurumu var.

Bunlardan 52’si çökme riski açısından kritik bulundu ve güvenlik önlemleri almak üzere harekete geçildi.

Diğer 104’ü kritik olmayan derecede kabul edildi; ancak Perşembe günü, destekleyici önlemler alınmadığı sürece bu alanların boşaltılması yönünde kılavuz değiştirildi. Okullar Bakanı Nick Gibb bunun nedenini, kritik bir risk olduğuna dair “hiçbir dış işaret bulunmayan bir kirişin yaz tatilinde çökmesi” olarak açıkladı.

Ancak bu durumdan etkilenen okul sayısı daha da artabilir. Haziran ayında Ulusal Denetim Ofisi tarafından hazırlanan bir raporda, gaz beton bulunabilecek 572 okulun tespit edildiği bildirilmişti.

Mühendisler sorunların nerede olduğunu tespit etmek için araştırmalar yürütüyor.

İngiltere’de 20.000’den fazla okul ve kreş var. Perşembe günkü açıklama, yeni eğitim yılına hazırlanan okulların büyük çoğunluğu için herhangi bir fark yaratmayacak.

İskoçya’da en az 12 okul bu durumdan etkilenmiştir. Galler ve Kuzey İrlanda’daki okullarda da şu anda malzeme kontrolü yapılıyor.

Ülke genelinde gaz beton hastaneler, mahkemeler ve polis karakolları da dahil olmak üzere pek çok kamu binasında da kullanılmış durumda.

İskoçya’da 250’den fazla hastane gaz beton kullanılarak inşa edilmiş olabilir. Bu binalardaki sağlık yetkilileri şu anda gaz beton olup olmadığını belirlemek için soruşturma yürütüyor; bunun sekiz ay kadar sürmesi bekleniyor.

Geçen ay, Londra’da Harrow bölgesindeki bir mahkeme, onarım sırasında gaz beton bulunması üzerine kapatıldı.

2018’den bu yana, kamu binalarında gaz beton olup olmadığını tespit etmek için araştırmalar yapılması ve bulunması halinde kaldırılması için adımlar atılması teşvik ediliyor.

Nick Gibb, İngiltere’de hastanelerin gaz beton tespit ettikleri binalarında destekleyici önlemler aldıklarını ve gaz beton oranının fazlalığından dolayı yedi binanın yeniden inşa edildiğini söyledi.

Hükümet yaptığı açıklamada, 1994’ten beri bazı kamu binalarının gaz beton içerdiğini bildiğini ve 2018’den beri durumlarını takip ettiğini belirtti.

Gaz beton yönetimine ilişkin 2021 ve 2022’de yeni rehberler yayınlanmış ve Eğitim Bakanlığı geçen yıl “tüm sorumlu kurumlara” bir anket göndererek ülke genelindeki okullarda bu betonun kullanımı hakkında bilgi vermelerini istemişti.

Hükümet, “son vakaların” bu malzemeyi içeren binalara karşı güven kaybına yol açtığını söyledi. Ancak bu vakaların ne olduğu konusunda ayrıntılı bilgi verilmedi.

Okullardan sorumlu bakan Gibb, uzmanların, risk derecesi kritik olarak tespit edilmemişse bu binaları kullanmaya devam etmenin güvenli olduğu yönünde tavsiyede bulunduğunu söyledi. Ancak bu yaz, daha önce düşük riskli olarak kabul edilen bir gaz beton kirişinin çöktüğünü söyledi.

Eğitim Bakanlığı, binalarında gaz beton olduğu teyit edilen okullar için güncellenmiş bir rehber yayınladı ve binalar yapısal desteklerle güvenli hale getirilene kadar dönemin “ilk birkaç haftası” için acil veya geçici konaklama bulmaları gerektiğini belirtti.

Rehberde, pandemi sırasında popüler hale gelen uzaktan eğitimin yalnızca “son çare olarak ve kısa bir süre için” düşünülmesi gerektiği belirtiliyor.

Okullara, güvenlik önlemleri alınmadığı sürece etkilenen binaları kullanamayacakları söyleniyor.

Hükümet, 2023-24 dönemi için 1,8 milyar sterlin olmak üzere, gaz betonla ilgili çalışmaları desteklemek için 2015’ten bu yana 15 milyar sterlinden fazla kaynak ayırdığını söyledi.