ABD Hava Kuvvetleri Genel Sekreteri Frank Kendall, SpaceX’in kurucusu Elon Musk’ın, Ukrayna’nın geçtiğimiz Eylül ayında Kırım’daki Rus kuvvetlerine beklenmedik bir saldırı düzenlemek için Starlink internet hizmetlerini kullanmasına izin vermeyi reddetmesinin, ABD ordusunun gelecekteki sözleşmelerde, satın aldığı hizmet veya ürünlerin savaşta kullanılabileceğine dair “daha net” olması gerekip gerekmediğine ilişkin soru işaretleri oluşturduğunu ifade etti.
Geçtiğimiz hafta Washington Post tarafından yayınlanan Musk’ın yeni biyografisinden alıntılar, Ukraynalılar’ın Eylül 2022’de Kırım’ın Sivastopol Limanı’nda bulunan Rus donanma gemilerine saldırmak için Starlink desteği istediğini ortaya çıkardı.
Musk, Rusya’nın yanıt olarak nükleer bir saldırı başlatacağı endişesi nedeniyle bu teklifi reddetti. Rusya, 2014 yılında Kırım’ı Ukrayna’dan aldı ve kendi toprağı olduğunu iddia etti.
Musk, Kırım talebini reddettiğinde askeri bir sözleşmeye sahip değildi ancak Rusya’nın Şubat 2022’de başladığı işgaline yanıt olarak Ukrayna’ya ücretsiz terminaller sağlıyordu. Ancak o günden bu yana geçen aylarda ABD, askeri ve resmi olarak finanse edilen şirketle desteğin devamı için sözleşme imzaladı. Pentagon, operasyonel güvenliği gerekçe göstererek bu sözleşmenin şartlarını veya maliyetini açıklamadı.
Kendall, Hava Kuvvetleri Derneği’nin, National Harbor’daki kongresinde gazetecilerle yaptığı yuvarlak masa toplantısında, Pentagon’un, Ukrayna sorununun ötesinde SpaceX’e ihtiyaç duyduğunu belirtti ve Musk veya başka bir ticari tedarikçinin gelecekteki olası bir çatışmada hizmet vermeyi reddedebileceğine yönelik bir belirsizliğin oluştuğunu söyledi.
Kendall, bu belirsizliğin, yapılacak sözleşmelerde açıkça belirtilmesi gerekenleri yeniden gözden geçirmelerine yol açtığını vurguladı.
Kendall, “Operasyonel kullanım için ticari mimarilere veya ticari
SpaceX ayrıca, Hava Kuvvetleri’nin Hava Hareketlilik Komutanlığı’nın, askeri kargoyu bir çatışma bölgesine veya afet bölgesine hızlı bir şekilde taşıyacak ve ordunun daha yavaş uçaklara veya gemilere olan bağımlılığını hafifletebilecek bir roket gemisi geliştirmesine yardımcı olma sözleşmesine de sahip. Hava Hareketlilik Komutanlığı Başkanı Orgeneral Mike Minihan, SpaceX’in adını belirtmemekle birlikte, “Amerikan endüstrisinin, ne için kullanılabileceği konusunda dikkatli olması gerekiyor” dedi.
ABD’nin son yıllarda uzaya yaptığı askeri yatırımlar artarken, fırlatma sırasında bir şeylerin ters gitmesi durumunda ticari satıcıların sorumluluklarının nasıl tazmin edileceği ve ABD’nin bu konuda bir adım atıp atmayacağı konusundaki endişeler ortaya çıktı.
Ordunun, bir çatışma durumunda askeri destek sağlıyorsa bu firmaların uyduları veya yer istasyonları gibi varlıklarını savunma yükümlülüğü bulunuyor.
Musk’ın Ukrayna’da Starlink internet hizmetlerinin kullanılmasına izin vermeyi reddetmesine kadar, savaşta askeri destek sağlayan bir şirketin bu desteğin savaşta kullanılabileceğini kabul etmesi gerektiğine dair bir dilin gerekli olup olmadığı konusuna odaklanılmamıştı.
ABD Hava Kuvvetleri’nin satın alma, teknoloji ve lojistikten sorumlu sekreter yardımcısı Andrew Hunter, “Teknoloji, hizmet ve diğer gerekli platformları Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın misyonuna hizmet etmesi ve gerektiğinde askeri operasyonları desteklemek için satın alıyoruz. Dolayısıyla bu, gerektiğinde muharebe operasyonlarını desteklemek de dahil olmak üzere Hava Kuvvetleri amaçları için kullanılacağı yönünde bir beklentidir” dedi.
