Yargıtay’dan Anayasa Mahkemesi açıklaması: Adalet Bakanı Tunç, AYM’nin yapısında ve yargılama usullerinde değişiklik yapılabileceğini söyledi
Kaynak, DHA
Adalet Bakanı Yılmaz Tunç
Yargıtay’ın 8 Kasım’da, tutuklu Türkiye İşçi Partisi (TİP) Hatay Milletvekili Can Atalay için hak ihlali kararı veren Anayasa Mahkemesi (AYM) üyeleri hakkındaki suç duyurusunda bulunma kararı almasını değerlendiren Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, yeni Anayasa çalışmalarının hızlandırılması gerektiğini söyledi. Tunç, AYM’nin yapısında ve yargılama usullerinde değişiklik yapılabileceğini belirtti.
Milliyet gazetesi yazarı Abdullah Karakuş’a konuşan Bakan Tunç, Can Atalay’ın tutukluluğu konusunda AYM ve Yargıtay arasında hem kanundan hem de Anayasa’dan kaynaklanan bir belirsizlik yaşandığını söyledi.
Tunç, “Süratle bu belirsizlikleri gidermemiz lazım. Anayasa Mahkemesi’nin yargılama usulleri ile ilgili kanunda değişiklik yapılabilir” dedi.
“Anayasa Mahkemesi’nin yapısı, Hakimler Savcılar Kurulu’nun yapısı ile ilgili düzenlemeler iyi niyetle yapıldı” diye konuşan Tunç, sözlerini şöyle sürdürdü:
“(Düzenlemeler) Daha demokratik ve hukuk devletine uygun olsun diye yapıldı. AYM’de bireysel başvuru imkânı da 2010 yılında getirildi. Bu yapı ile bireysel başvurunun niteliği birbirleriyle uyuşmuyorsa haklı bir düzenleme yapılabilir.”
Tunç, ayrıca AYM ve Yargıtay arasındaki krizin “yorum farklılığı” sebebiyle yaşandığını, eğer yeni bir Anayasa yapılmazsa başka krizlerin de çıkabileceğini söyledi:
“Anayasa Mahkemesi ‘Benim kararım herkesi bağlar’ diyor. Yargıtay ise ‘Ben temyiz mahkemesiyim. Adliye mahkemelerinde verilen kararların son inceleme yeriyim. Kesin hükmü kaldırmanız mümkün olmaz’ diyor. Böyle ikili bir tartışma var.
“Burada hem kanundan kaynaklanan bir belirsizlik hem de anayasadan kaynaklanan bir durum söz konusu.”
‘Bizim hedefimiz Anayasa’nın tümden değişmesi’
Mevcut Anayasa’da 184 kez değişiklik yapıldığını söyleyen Tunç, “yamalı bohça” benzetmesi yaparak, değişikliklerin Anayasa’nın maddeleri arasındaki çelişkiyi artırdığını belirtti:
“Bizim hedefimiz anayasanın tümden değişmesi. Demokratik, sivil, hukuk devleti ilkesini koruyan temel hak ve özgürlükleri öne alan katılımcı ve kuşatıcı bir anayasaya bir kere ihtiyaç olduğu açık.
“Bir kesimin görüşünü alarak bir Anayasa yapmak mümkün değil. Toplumsal uzlaşmayı sağlamak lazım. Ama bu uzlaşmayı sağlarken herkesin istediği maddeler mota mod Anayasa’da yerini almayabilir. Yeni bir ihtiyaç varsa onlar da konuşulabilir.”
‘AYM dosyalara yetişemiyor’
Bakan Tunç ayrıca, geçtiğimiz günlerde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın dikkat çektiği “AYM’nin dosya yükü” sorununa da değindi.
AYM’nin önünde bekleyen 130 bin dosya olduğunu belirten Tunç, 15 üye ile 130 bin dosyanın sonuçlandırılamayacağını söyledi:
“Vatandaşlarımız Avrupa mahkemelerine gitmeden kendi mahkemelerine başvurması için reform sayılacak uygulamayı başlattık. Anayasa Mahkemesi’nde 130 bin bireysel başvuru var. Buna bakacak üye sayısı 15. Zamanında ve sağlıklı sonuçlandırması mümkün mü? Burada bir reform ihtiyacı yok mu?”
Tunç ayrıca AYM’nin çalışma usullerine ilişkin bir denetim mekanizması olmadığını kaydetti:
“Anayasa Mahkemesi’nin çalışma usulleri iç tüzükle belirleniyor. Bunu da Anayasa Mahkemesi kendi yapıyor. Kendi yaptığı iç tüzükle o yargılamaları yapıyor. İç tüzükte istediği gibi değişiklik de yapıyor. Dolayısıyla bir denetim mekanizması da yok.
“Anayasa Mahkemesi’nin yaptığı iç tüzüğe birisi iptal davası açamıyor. TBMM iç tüzüğü ile ilgili iptal davası açılabiliyor. Sadece iç tüzüğünü mahkeme kendisi değiştirebilir. Hukuk devletinde bu olabilir mi?”
Anayasa’nın 153. maddesinde, “Anayasa Mahkemesi’nin kararları kesindir. İptal kararları gerekçesi yazılmadan açıklanamaz” deniyor. Aynı maddede, “Anayasa Mahkemesi kararları Resmi Gazete’de hemen yayımlanır ve yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzel kişileri bağlar” ifadesi de yer alıyor.
TBMM’de Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP) 264, Milliyetçi Hareket Partisi’nin (MHP) 50, Yeniden Refah Partisi’nin (YRP) 5, Hür Dava Partisi’nin (HÜDA PAR) 4, Demokratik Sol Parti’nin (DSP) 1 milletvekili var. Yani Cumhur İttifakı ortaklarının toplam sandalye sayısı 324.
Anayasa değişiklik teklifinin referanduma sunulmadan kabul edilebilmesi için 400, referanduma sunulabilmesi için 360 oy gerekiyor.
Meclis’te halen Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) 130, İYİ Parti’nin 43, Gelecek Partisi’yle Meclis’te ortak grubu olan Saadet Partisi’nin 20, Demokrasi ve Atılım Partisi’nin (DEVA) 15, TİP’in 4, Demokrat Parti’nin 3, Emek Partisi’nin 2, Demokratik Bölgeler Partisi’nin (DBP) 1 milletvekili var. Bir milletvekili de bağımsız.
CHP Sözcüsü Yücel: Anayasa’yı tanımayan bir anlayışla, Anayasa değişikliğini konuşmayız
CHP Sözcüsü Deniz Yücel, Özgür Özel’in CHP Genel Başkanı seçilmesinin ardından yapılan ilk Merkez Yürütme Kurulu (MYK) toplantısının ardından yaptığı açıklamada, yeni Anayasa tartışmaları ile ilgili sorulatı da yanıtladı.
Deniz Yücel, “Anayasa’yı tanımayan, uygulamayan, açık hükümlerini yok sayan bir anlayışla Anayasa değişikliğini konuşmayız ve tartışmayız” dedi.
“Bir devlet krizi yaşıyoruz. Geçen hafta yüksek yargı organları arasında yaşananlar basit bir yargı krizi olarak nitelendirilemez” di,ye konuşan Yücel, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Anayasa, maalesef yargı eliyle açık biçimde ihlal edilmiştir. Anayasa Mahkemesi’ne ve Yüce Meclis’e had bildirmeye varan açıklamalar yapıldı. Yüksek yargı organları arasında restleşmeye, hatta hesaplaşmaya tanıklık ettik. Yargıtay 3. Ceza Dairesi’nin, AYM üyeleri hakkında suç duyurusunda bulunması asla kabul edilemez. Yargıtay 3. Ceza Dairesinin geçen hafta verdiği karar, bir utanç vesikasıdır, Türkiye’de hiçbir vatandaşın hukuk güvenliğinin kalmadığı anlamına gelmektedir. Bu, kuvvetler ayrılığını, hukukun üstünlüğünü, mahkemelerin bağımsızlığını yok etme girişimidir.”,
Meclis Başkanı Numan Kurtulmuş’un da, TBMM Danışma Kurulu’nu toplamayarak çok kötü ve başarısız bir sınav verdiğini söyleyen Yücel, CHP’nin Meclis Genel Kurulu’ndaki adalet nöbetini eleştiren Adalet Bakanı Tunç’u da şu sözlerle eleştirdi:
“Adalet Bakanı’nın (ki ben ona Talimat Bakanı diyorum), hukukla ilgisi olmayan, konuyu tamamen saptıran, AKP Genel Başkanı Erdoğan’ın açıklamalarına göre değişkenlik gösteren sözlerini dikkate almaya bile gerek yoktur…Evrensel hukuk normlarını görmezden gelen, kuvvetler ayrılığını ihlal eden bu kişi ile “Adalet” için yaptığımız eylemlerin türünü konuşacak değiliz.”
Ne olmuştu?
Avukat Can Atalay, 14 Mayıs’ta yapılan genel seçimlerde milletvekili seçildi. Ancak Gezi Parkı Davası’nda aldığı 18 yıl hapis cezası Yargıtay tarafından onandığı için tahliye edilmedi.
Atalay’ın avukatları, Anayasa’nın milletvekillerine yasama dokunulmazlığı getiren 83. maddesine dayanarak seçim sürecinin ardından müvekkillerinin tahliyesi ve hakkındaki yargılamanın durması istemiyle Yargıtay’a başvurdu. Yargıtay bu talebi reddetti.
Can Atalay, Yargıtay’ın kararı sonrası avukatları aracılığıyla AYM’ye bireysel başvuruda bulundu.
Atalay’ın tahliye ve hakkındaki yargılamanın durdurulması istemi ay başında görüşüldü, AYM başvuruyu Genel Kurul’a sevk etti.
Genel Kurul ise Can Atalay’ın seçilme hakkı ile kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı yönlerinden hak ihlali olduğuna karar verdi.
İstanbul 13. Ceza Mahkemesi’nin AYM kararını uygulayarak Atalay’ı serbest bırakması beklenirken, yerel mahkeme dosyada karar verme yetkisinin Yargıtay’da olduğunu belirterek dosyayı Yargıtay 3. Ceza Dairesi’ne gönderdi.
Yargıtay 3. Ceza Dairesi, 8 Kasım’da Can Atalay’ın mahkumiyet kararını onayan bir önceki kararın doğru olduğunu belirterek, AYM’nin ihlal kararına uymayı reddetti.
AYM’nin “Anayasa’yı ihlal ettiğini ve yetkisini aştığını” kaydeden Yargıtay 3. Ceza Dairesi, Atalay hakkında ihlal kararı veren Anayasa Mahkemesi üyeleri hakkında suç duyurusunda bulunulmasına hükmetti.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı Özgür Özel, Yargıtay’ın kararını “darbe girişimi” olarak nitelendirdi; Cumhurbaşkanı Erdoğan ise önce “Anayasa Mahkemesi maalesef birçok yanlışları arka arkaya yapar hale geldi; Yargıtay’ın aldığı karar asla bir kenara atılamaz, itilemez” dedi, daha sonra “Bu tartışmada taraf değil hakem konumundayız” diye konuştu.
