Yeni bir araştırmaya göre pandemi, 50 yaş üstü kişilerin beyin sağlığını olumsuz etkilemiş olabilir
Kaynak, Getty Images
- Yazan, Michelle Roberts
- Unvan, BBC Sağlık Muhabiri
İngiltere’de yapılan yeni bir araştırmaya göre Covid-19 salgını 50 yaş ve üzerindeki kişilerin beyin sağlığını olumsuz etkilemiş olabilir.
Pandemi sırasında üç binden fazla gönüllü, hafızaları ve diğer bilişsel becerilerindeki değişiklikleri ölçmek için internet üzerinden yıllık anketlere ve bilişsel sınavlara katıldı.
Sonuçlar, Covid-19 enfeksiyonundan bağımsız olarak pandemi sırasında beyin sağlığında bir düşüş olduğu yönünde.
Uzmanlar, stres, yalnızlık ve alkol tüketiminin bazı bulguları açıklayabileceğini, pandemi korkuları, endişeleri ve belirsizlikleriyle başa çıkmanın ve rutinlerdeki bozulmanın beyin sağlığı üzerinde “gerçek, kalıcı bir etki” yaratmış olabileceğini söylüyor.
Araştırma, çeşitli karantinaların uygulandığı pandeminin ilk yılında bilişsel işlevlerdeki gerilemenin hızlandığını tespit ediyor.
Bulgulara göre hafıza sorunlarındaki düşüş ise ikinci yılda da devam ediyor.
Genel olarak en kötü gerileme, pandemi başlamadan önce zaten hafif derecede hafıza sorunları yaşayan kişilerde görülüyor.
Kaynak, SCIENCE PHOTO LIBRARY
Lancet Healthy Longevity dergisinde yayınlanan PROTECT adlı çalışma, sağlıklı beyinlerin nasıl yaşlandığını ve bazı insanlarda neden demans geliştiğini anlamaya çalışıyor.
Çalışmada hafıza becerilerini ve muhakemeyi kontrol etmek için beyin jimnastiği oyunları kullanılırken, anketlerde beyin sağlığına zarar verebilecek olası risk faktörleri araştırılıyor.
Katılımcıların nasıl performans gösterdiğini ve başka çalışmalara yardım etmek için hangi derslerin çıkarılabileceğini görmek için araştırmanın gelecekte devam etmesi bekleniyor.
İngiltere’deki Exeter Üniversitesi’nde araştırmayı yöneten Prof. Anne Corbett, mevcut bulgulara dayanarak, pandemi koşullarının beyin gerilemesini hızlandırmış olabileceğini söylüyor.
“Bulgularımız, pandemi sırasında yaşadığımız karantinaların ve diğer kısıtlamaların ileri süreçlerde bile 50 yaş ve üzeri kişilerde beyin sağlığı üzerinde gerçek ve kalıcı bir etki yarattığını gösteriyor” diyen Crobett şöyle devam ediyor:
“Bu, insanların demansa yol açabilecek bilişsel gerileme açısından daha çok risk altında olup olmadığı sorusunu gündeme getiriyor.
“Erken yaşta bilişsel gerileme yaşayan insanlara yardımcı olduğumuzdan emin olmak artık her zamankinden daha önemli. Bu kişilerin demans riskini azaltmak için yapabileceği şeyler var.”
Brighton ve Sussex Tıp Fakültesi’nde demans uzmanı olan Dr. Dorina Cadar, Covid-19’un genel nüfus üzerindeki etkisini “felaket” diye niteliyor.
Cadar, “Covid-19’un ve dünya çapında uygulanan kısıtlamaların uzun vadeli sonuçları hala bilinmiyor” diyor.
Bu konuda daha fazla araştırma yapılmasını öneren Cadar, bulguların neden-sonuç ilişkisini kanıtlamadığını, ancak sosyal izolasyon gibi bazı faktörlerin beyin sağlığını olumsuz yönde etkileyebileceğine dair artan kanıtların bulunduğunu söylüyor.
İngiltere Alzheimer Araştırmaları adlı kuruluştan Dr. Susan Mitchell ise, “Genlerimizin yaşlandıkça beynimizin sağlığında önemli bir rol oynadığını biliyoruz, ancak bir dizi sağlık ve yaşam tarzı faktörü de beyin sağlığımızı etkileyebiliyor.
“Ne yazık ki demansı önlemenin kesin bir yolu henüz yok, ancak beynimize iyi bakmak en azından olasılıkları lehimize toplamaya yardımcı olabilir. Kalp sağlığınıza dikkat etmek, dünyayla bağlantı kurmak ve zinde kalmak gibi sağlıklı alışkanlıklar edinmek için hiçbir zaman çok erken ya da geç değil.”
