Dağlık Karabağ’daki ateşkes sonrası, bölgenin Azerbaycan’a entegrasyonu için ilk görüşme yapıldı

Azerbaycan Salı günü Dağlık Karabağ’da “terörle mücadele” operasyonu başlattığını duyurmuş, bölgedeki Ermeni güçlere teslim olmaları ve “yasa dışı rejime” son vermeleri çağrısı yapmıştı.

Rusya’nın girişimleri sonrası dün ateşkes ilan edilmiş, Dağlık Karabağ yönetimi Azerbaycan’la barış görüşmeleri yapmayı kabul etmişti.

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, hükümetinin ateşkes metnine dahil olmadığını söyledi ve Rus barış güçlerinin yerel halkın güvenliği için tam sorumluluk almasını talep etti. Paşinyan, Azerbaycan’ı Karabağ’da “etnik temizlik” yapmakla suçlamıştı.

Azerbaycan’ın cumhurbaşkanlığı temsilcisi Elçin Amirbekov BBC’ye yaptığı açıklamada Rus barış güçlerinin ateşkesin sağlanmasına yardımcı olduğunu belirtti ve “Uygulama kısmı için onlara güvenilmesi gerektiğini düşünüyorum” dedi.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in ofisinden yapılan açıklamada da, görüşmeler için “Ermenilerin yeniden entegrasyonu” ifadesi kullanıldı.

Uluslararası düşünce kuruluşu Carnegie Europe’un Kafkasya uzmanı Thomas de Waal, ateşkes şartlarının ve yapılacak görüşmelerin büyük ölçüde Azerbaycan’ın şartlarına uygun olduğunu ve bölgedeki Ermenileri korumasız bıraktığını söyledi.

BBC’ye konuşan Waal, “Karabağ Ermenilerinin Azerbaycan’dan ayrılması için 35 yıllık, bazılarına göre bir asırlık projenin sonuna gelinmiş gibi görünüyor” dedi.

Waal’e göre, “Bu muhtemelen Azerilerin Karabağ Ermenilerine çok az şey sunduğu bir proje olacak ve hepsi olmasa da çoğu oradan ayrılacak”.

Uluslararası toplum tarafından Azerbaycan toprağı olarak tanınan Dağlık Karabağ bölgesinde yaklaşık 120 bin Ermeni yaşıyor.

Ermenilerin Sovyetler Birliği’nin dağılması sonrası bölgede ilan ettikleri Dağlık Karabağ Cumhuriyetini hiçbir ülke tanımadı.

Ermenistan’ın başkenti Erivan’da, hükümeti protesto eden ve polisle çatışan göstericiler Başbakan Nikol Paşinyan’ın istifasını istedi.

Binlerce gösterici ayrıca hükümeti Dağlık Karabağ’da yaşayan Ermenilere yeterince yardım etmemekle suçladı, Azerbaycan’a çok fazla taviz verildiğini savundu.

Protestolarda bir hükümet binası taşlanırken, polis göstericilere karşı göz yaşartıcı gaz kullandı.

Kalabalığa hitap eden muhalif siyasetçi Avetik Çalabyan, “Yetkililerimiz Artsakh’tan vazgeçti” dedi. Artsakh, Dağlık Karabağ’ın Ermenice adı.

Çalabyan konuşmasında, “Düşman kapımızın eşiğinde. Ulusal politikayı değiştirmek için yetkilileri değiştirmeliyiz” derken, bir diğer milletvekili Paşinyan’la ilgili olarak Parlamento’da azil sürecinin başlatılması çağrısı yaptı.

Fransız haber ajansı AFP’ye konuşan bir diğer protestocu Sargis Hayats ise “Paşinyan gitmeli. Vatanımızı, insanlarımızı kaybediyoruz” dedi.

Cumhurbaşkanı Aliyev, “Karabağ’da sadece bir günde tüm görevler yerine getirildi, teröristler cezalandırıldı. Azerbaycan kendi egemenliğini yeniden sağladı” demişti.

Aliyev, “Karabağ’ı cennete dönüştüreceklerini” ve “Ermeni halkıyla hiçbir düşmanlıkları olmadığını” söyledi ve şöyle devam etti:

“Cani cunta rejiminin teslim olmasından sonra bu gerilim kaynağı, bu zehir yuvası tarihte kalacak…Karabağ’daki Ermeniler de vatandaşımızdır. Yakında daha iyiye doğru bir değişim göreceklerinden eminim. Çünkü niyetimiz barışa, karşılıklı anlayışa ve saygıya dayalı bir yaşamı birlikte inşa etmektir.”

Ermenistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Vahan Kostanyan ise Azerbaycan’ın operasyonuna gerekçe gösterdiği iddiasının aksine, Dağlık Karabağ’da Ermenistan askerleri olmadığını söyledi.

Kostanyan, “Azerbaycan’ın operasyonu uluslararası hukukun açık ihlalidir” dedi.

Azerbaycan Aralık 2022’de Ermenistan ile Dağlık Karabağ arasındaki tek karayolu bağlantısı olan Laçin Koridoru’nu abluka altına almıştı.

Bölgede son çatışmalarda bazı siviller dahil en az 200 kişinin öldüğü bildirilse de, BBC henüz bu bilgileri bağımsız kaynaklardan doğrulayamadı.

Dağlık Karabağ’ın en büyük kenti Hankendi’de (Ermenice adı Stepanakert) Rusların kontrolündeki havaalanında toplanan binlerce Ermeninin bölgeden ayrılmak istediği bildiriliyor.

Karabağlı yetkililer halka sığınaklarda kalmaları ve havaalanına gitmemeleri çağrısında bulundu.

Bir Dağlık Karabağ yetkilisi, şu ana kadar 10 binden fazla Ermeninin “daha güvenli bölgelere” tahliye edildiğini söyledi.