Eylül ayında sıcaklık 30 yıllık ortalamayı yaklaşık 1 derece aşarak bilim insanlarını şaşırttı: ‘Olağanüstü bir rekor’
Kaynak, Getty
Avrupa Birliği’nin (AB) Copernicus İklim Değişikliği Servisi’ne göre, Eylül ayı sıcaklıkları küresel olarak, bir önceki en yüksek değeri büyük bir farkla aşarak kayıtlara geçen en sıcak ay oldu.
Geçtiğimiz ay, 1991-2020 yılları arasındaki ortalama Eylül ayı sıcaklığından 0,93C santigrat derece daha sıcaktı ve 2020’de kırılan bir önceki rekordan 0,5C daha sıcak oldu.
Uzmanlar, El Niño hava olayına ek olarak küresel ısınmaya yol açan gazların salınımlarının devam etmesinin da sıcaklığa neden olduğuna inanıyor.
Bazı bilim insanları sıcaklık artışının fazlalığı karşısında şok olduklarını söyledi.
Uzmanlara göre 2023 yılı kayıtlara geçen en sıcak yıl olma yolunda ilerliyor.
Eylül ayındaki sıcaklık artışı, kuzey yarımkürede kayıtlara geçen en sıcak yazın ardından geldi.
Copernicus İklim Değişikliği Servisi’nden alınan veriler, 1940’a kadar giden kayıtlarda uzun vadeli ortalamadan en büyük sıçramanın bu ay yaşandığını gösteriyor.
Bilim insanları veriler karşısında şaşkınlıklarını ifade ediyor.
Deneyimli bir araştırmacı olan Zeke Hausfather, sosyal medya platformu X’te “Bir iklim bilimci olarak diyebilirim ki bu ay kesinlikle şaşırtıcı derecede çılgıncaydı” diye yazdı.
Uzun vadeli yakın dönem ortalaması neredeyse 1 derece aşılmışken, bazı bölgelerde daha büyük farklılıklar gözleniyor. Örneğin Avrupa’da, uzun vadeli ortalamanın 2.51C aşılması dikkat çekici.
Copernicus’tan Dr. Samantha Burgess, “Rekor bir yazın ardından Eylül ayında gözlemlenen ve yılın bu zamanı için eşi benzeri görülmemiş sıcaklıklar, olağanüstü bir rekor kırdı” dedi.İklim araştırmacılarının baktığı önemli ölçütlerden biri, mevcut sıcaklıklar ile fosil yakıtların yaygın olarak kullanılmaya başlanmasından önceki sıcaklıklar arasındaki fark.
Geçtiğimiz ay, sanayi öncesi dönem olarak adlandırılan bu dönemdeki sıcaklıkların yaklaşık 1.75C üzerindeydi. Bu şimdiye kadar kaydedilen tek bir ay için en yüksek rakam.
Bu durum araştırmacılar arasında büyük bir tedirginliğe neden olacak.
2015’te Paris’te düzenlenen iklim zirvesinde bir araya gelen ve Paris İklim Sözleşmesi’ni imzalayan siyasi liderler, bu yüzyılda küresel sıcaklıklardaki artışı 1.5C’nin altında tutmak için çaba gösterme konusunda anlaşmıştı.
Eylül ayı rakamı bu anlaşmanın ihlali anlamına gelmiyor, zira Paris’te belirlenen hedef on yılları ifade ediyor. Ancak gidişat endişe verici.
Bilim insanları bu yılın tamamının 1.5C sınırının altında kalacağına, ancak 2023’ün kayıtlara geçen en sıcak yıl olma “yolunda” ilerlediğine inanıyor. Eylül ayının sonu itibarıyla 2023 yılı, şimdiye kadarki en sıcak yıl olan 2016’yı 0.05C ile geride bıraktı.
Ekim ayında da sıcaklık ortalamanın üzerinde seyretmeye devam etti ve İspanya da dahil olmak üzere pek çok yerde sıcaklık rekorları kırıldı.
El Niño hava olayı henüz zirveye ulaşmadığı için küresel sıcaklıklar normalin daha da üzerine çıkabilir.
El Niño, küresel iklimde en büyük değişimi yaratan hava olayı olarak biliniyor.
El Niño olayları sırasında, Doğu Pasifik’te sıcak su yüzeye çıkarak atmosfere ek ısı yayıyor.
Gezegeni ısıtan sera gazları salan fosil yakıtların yakılması başta olmak üzere insanların neden olduğu uzun vadeli ısınmaya ek olarak El Niño da küresel sıcaklıklardaki artışın nedenlerinden biri.
Uzmanlar bu durumun, Kasım ayı sonunda Birleşik Arap Emirlikleri’nde yapılacak COP28 iklim zirvesi için bir araya gelmeye hazırlanan politikacılar üzerinde, harekete geçmeleri için yeni bir baskı oluşturduğuna inanıyor.
Dr. Burgess, “COP28’e iki ay kala, iddialı iklim eylemi için aciliyet duygusu hiç bu kadar kritik olmamıştı” dedi.
