Galatasaray’ın KAP açıklaması enflasyon hesaplamasıyla ilgili ne anlatıyor?
Kaynak, Getty Images
Galatasaray, Kamuyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) bu sabah yaptığı açıklamada Rams Global inşaat şirketiyle yaptığı sponsorluk sözleşmesine enflasyonla ilgili olağan dışı bir madde koydu.
Bu maddede, önümüzdeki sezonlara ilişkin sözleşme bedelinde, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Enflasyon Araştırma Grubu’nun (ENAG) açıklayacağı ÜFE ve TÜFE oranlarının ortalaması alınarak artış oranının belirleneceği belirtildi.
Galatasaray, daha sonra yaptığı bir başka açıklamada bu maddeyi geri çekti.
Buna rağmen Galatasaray gibi büyük bir kurumun, bir başka kurumla yaptığı sözleşmede resmi enflasyon oranından başka bir enflasyon verisini kullanmayı tasarlaması, enflasyonla ilgili tartışmaların tekrar gün yüzüne çıkmasına yol açtı.
ENAG ile TÜİK’in açıkladığı enflasyon verilerinde uzun zamandır büyük bir fark görülüyor.
Hissedilen enflasyon ile resmi veriler arasında bir kopukluğun yaşandığına dair gözlemler, TÜİK’e olan güvenilirliğin sorgulanmasına yol açıyor.
ENAG’ın kurucusu ve yöneticisi olan Prof. Dr. Veysel Ulusoy’a göre Galatasaray’ın açıkladığı madde bir ilk değil.
Ulusoy, daha önce de Türkiye’de ofisi ve iş yeri olan yabancı firmaların çalışanları için ücret artışlarında ENAG enflasyon verilerini kullandığını aktarıyor.
Ulusoy, “Ayrıca özellikle hayat sigortalarının getirileri konusunda anlaşmazlıklarda da mahkemeler ENAG bilgilerini talep ederek davaları sonuçlandırma amacı taşımışlardı” diye ekliyor.
‘TÜİK referans olmaktan çıktı’
Yalova Üniversitesi İktisat Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Baki Demirel de fiyatlama davranışlarının bozulduğunu söylüyor.
ENAG Danışma Kurulu’nda yer alan Demirel, TÜİK’in referans olmaktan çıktığını, kurumların kendileri için en uygun değeri baz aldığını vurguluyor.
Demirel’e göre bunun en sarsıcı etkisi ise emekçi sınıfının gelirin yaşanan erozyonda görülüyor.
‘Ürünlere gerçek enflasyonun üzerinde zam yapılıyor’
Marmara Üniversitesi İşletme Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Burak Arzova, “Galatasaray’ın yaptığı akıllıca, onlar da muhtemelen inanmamışlar enflasyon rakamlarının gerçeği yansıttığına” yorumunu yapıyor.
Arzova, şirketlerin ürünlerine resmi enflasyon verilerinin üzerinde zamlar yaparak gerçek enflasyonun etkileriyle başa çıkmaya çalıştığını söylüyor.
“Böylece ürünlerin fiyatları şişiyor, bu da enflasyonu daha da körüklüyor” diyen Arzova’ya göre bu durum şirket kârları üzerinde tahribat yaratıyor:
“Enflasyon muhasebesine geçilmediği için şirketler çok büyük kârlar elde ediyormuş gibi görünüyor; ancak bunlar gerçekçi kârlar değil. Aslında şirketler elde etmedikleri kârlar üzerinden devlete vergi ödüyor.”
Enflasyon muhasebesi, yüksek enflasyon dönemlerinde, enflasyonun mali tablolar üzerindeki etkilerinin giderilmesine yönelik düzeltici işlemlere verilen bir isim.
Türkiye’de de enflasyon muhasebesinin ne zaman ve nasıl uygulanması gerektiği yasalarla belirlenmiş durumda.
Ancak Resmi Gazete’de yayımlanan kararlar ile 2021, 2022 ve 2023 hesap dönemlerinde koşullar oluşsa bile enflasyon muhasebesinin uygulanmayacağı açıklandı.
‘En çok kamu çalışanları etkileniyor’
Prof. Dr. Burak Arzova’ya göre gerçek enflasyon ile resmi enflasyon verisi arasındaki farkın en büyük zararı topluma olan maliyeti.
Arzova, “En çok etkilenenler kamu çalışanları, resmi enflasyona endeksli maaş alıyorlar. Enflasyon gerçekçi olmadığı zaman gelirleri sürekli olarak enflasyonun altında kalıyor” diyor.
Kimi özel sektör çalışanlarının aldıkları zam oranları ise resmi enflasyonun da altında kalıyor.
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), bu yılın başında yaptığı açıklamada brüt ücretleri bildirilen 89 sektörün yarısında son bir yılda ücretlerde yaşanan artışın 2022 enflasyonun altında kaldığını belirtmişti.
Prof. Dr. Veysel Ulusoy, bu yüzden işgücü piyasasının olumsuz etkilendiğini ve gelir dağılımının daha da bozulduğunu vurguluyor:
“Süreç sadece kamu çalışanlarını değil, dağılan genel işgücü piyasasını ve emeklileri ilgilendiriyor. Enflasyon tüm ekonomik değerlerin ortak paydası olduğu için hatalı sunulması reel ekonomik değerlerin hepsini etkiliyor.”
