Kaynak, Getty Images
Resmi Gazete’de yayımlanan değişiklikle birlikte alkol ve tütün ürünleri satışının yasak olduğu yerlerin kapsamı genişletildi.
Tarım ve Orman Bakanlığı, tütün mamulleri ve alkollü içkilerin satışına ve sunumuna ilişkin usul ve esaslar hakkında yönetmelikte değişiklik yaptı.
Sağlık, eğitim ve öğretim, kültür ve spor hizmeti verilen yerlerdeki alkol ve tütün satışı yasağı, bu yerlerin “eklentileri, açık alanları ve bahçelerini” de kapsayacak şekilde genişletildi.
Bu yönetmelik, Türkiye’de son bir ayda alkol ve tütün ürünlerine ilişkin hükümler kapsayan ikinci düzenleme oldu.
Birkaç hafta önce İstanbul Valiliği bir genelge ile kentteki park, sahil bandı vb. kamusal alanlardaki alkol kullanımı hakkında kolluk güçlerine yetki vermişti.
BBC Türkçe’ye konuşan Hakkını Savun Derneği Avukatı Zeynep Polat, yeni yönetmeliğin de alkol kullanımı kısıtlamaya yönelik olduğunu değerlendiriyor:
“İlk önce İstanbul’da hukuka aykırı bir genelge ile alkol tüketimini kısıtlamak istendi, ardından bu yönetmelikle tüm Türkiye’de alkolün satışına kısıtlama getirildi.”
“Satışa getirilen bu kısıtlamanın dolaylı olarak tüketimi de azaltacağı biliniyor. Bir sonraki adımda alkol tüketiminin tıpkı İstanbul’da olduğu gibi tüm Türkiye’de kısıtlanmayacağının hiçbir garantisi yok.”
Ne değişti?
Yönetmeliğin 10. maddesinde, alkollü içki satışının ve sunumunun yapılamayacağı yerler şöyle sıralanıyor:
- Öğrenci yurtları
- Sağlık hizmeti verilen yerler
- Spor müsabakası yapılan stadyum ve kapalı spor salonları
- Her türlü eğitim ve öğretim kurumları
- Kahvehane, kıraathane, pastane, bezik ve briç salonları
- Akaryakıt istasyonlarında faaliyet gösteren işyerleri.
Yeni düzenlemeyle birlikte, söz konusu yerlere bağlı yerleşkeler de alkol satış yasağına dahil edildi. Tütün mamullerinin satışıyla ilgili mevcut yönetmelik ise şöyle değiştirildi:
“Sağlık, eğitim ve öğretim, kültür ve spor hizmeti verilen yerlerde ve bunların yerleşkelerinde tütün mamullerinin satışı yapılamaz. Bu hizmetlerin verildiği yerlerin açık alanları ile bu hizmetin verildiği yapılar, yapıların eklentileri ve bahçeleri yerleşke sınırları içinde kabul edilir.”
Avukat Polat, yönetmelikte yapılan değişikliğin İstanbul genelgesiyle bağlantılı olduğunu değerlendiriyor.
“Bu alanda ciddi çalışmaların yürüdüğünü gösteriyor. Yeni yönetmelikte tüketimi kısıtlamaya yönelik somut bir ifade yok ama bir sonraki adım ülke genelinde kullanımı kısıtlamayı da getirebilir; İstanbul’da yaptıkları gibi tepki ölçüyorlar.”
‘Doğrudan tüketim hedef alındı’
İstanbul Valiliği’nin 17 Ağustos’ta yayımladığı genelge, kentte alkol kullanımının kısıtlandığına dair pek çok tartışmayı beraberinde getirmişti.
Valilik kamusal alanlardaki içki kullanımına yönelik yeni bir düzenleme yapılmadığını, yalnızca mevcut yönetmeliğin hatırlatıldığını açıklamıştı.
Hatırlatma genelgesinin yayınlanmasında ‘alkol tüketimine bağlı olarak gelişen asayişi bozucu olaylar’a ilişkin muhtarların, sosyal medya ve bireysel şikayetlerin etkili olduğu belirtilmişti.
Hukukçular ise bu açıklamanın bir ‘çarpıtma’ olduğunu değerlendirmiş ve genelgenin “kanunsuz emir” niteliğinde olduğunu savunmuştu.
Genelgeden birkaç gün sonra Serbest Düşünce Derneği’nin İstanbul Kadıköy’de yapmak istediği “İçeceğini Al Gel” etkinliği polis tarafından engellendi ve üç kişiye tutanak tutularak haklarında idari para cezası uygulandı.
Hakkını Savun Derneği ve İstanbul Barosu genelgenin iptali ve yürütmeyi durdurma istemli olarak dava açtı.
Avukat Polat ise ilgili yönetmelikte alkol ve tütün ürünlerinin tüketimiyle ilgili herhangi bir sınırlama bulunmazken, Valilik genelgesinde doğrudan tüketimin hedef alındığını söylüyor:
“Valilik sadece mevcut yönetmeliği hatırlattığını söyledi ama yönetmelikte tüketimle ilgili herhangi bir sınırlama olmamasına rağmen, genelgede tüketimi kısıtlayan kararlar bulunuyordu.”
“Genelgede, ‘park, piknik ve mesire alanı, sahil bandı, plaj vb alanlarında çevrenin rahatsız edilmemesi, olumsuz görüntülerin oluşmasına mahal vermemek amacıyla alkol satışı ve tüketilmesinin önlenmesi’ ifadeleriyle kolluğa hukuksuz yetki verildi.”
Polat, önümüzdeki günlerde hem İstanbul’daki genelge özelinde hem de ülke genelinde yeni yönetmelik kapsamında hakkında işlem yapılan kişilerin artacağını değerlendiriyor.
