Narissara Chanthasang
- Yazan, Jonathan Head
- Unvan, BBC Güney Asya muhabiri
Mekong Nehri yakınındaki köyde, Weerapon “Golf” Lapchan, bileklerine beyaz ipler bağlayıp ilahiler söyleyen bir grup Taylandlı yaşlının ortasında oturuyor.
Bu seremonide, kelimenin tam anlamıyla onun “kwan”ını yani ruhunu bedenine geri çağırıyorlar.
Golf, 7 Ekim’deki Hamas saldırısından kurtulan şanslı Taylandlılar’dan biri oldu.
34 yaşındaki Golf, İsrail çiftliklerinde çalışan 25 binden fazla Taylandlıdan biriydi. İsrail’deki yabancı tarım işçiliğinin neredeyse tamamı Taylandlı işçilerce sağlanıyor.
Saldırıda öldürülen 200 kadar yabancı uyruklu arasında en az 30 Taylandlı da bulunuyor. Kaçırılan kişiler arasında da binlerce kilometre uzaktan İsrail’e çalışma amaçlı giden bu ülkenin insanları var.
Hamas saldırısından sonra çok sayıda Taylandlının ülkelerine dönmek isteyebileceği ve bunun da İsrail’in tarım sektöründe yıkıcı bir etkiye neden olabileceği kaydediliyor.
Tayland hükümeti haftalardır binlerce vatandaşının evlerine dönmesini sağlamaya çalışıyor.
Taylandlı işçilerin çoğu İsrail’e gitmek için borç alma yolunu seçiyordu. Şimdi birçoğu işsiz ve borçlu bir şekilde ülkelerine geri dönüyor
Ancak öldürülmekten kıl payı kurtulan Golf gibileri asla İsrail’e dönmek istemiyor.
Golf ve 11 Taylandlının kurtuluşu
Golf, neredeyse bir yıldır Gazze sınırına sadece 5 km uzaklıktaki Yeşa’daki bir portakal bahçesinde çalışıyordu. Daha önce de roketlerin üzerinden uçtuğunu görmüştü. Ancak 7 Ekim sabahı silah seslerini duyduklarında durumun daha ciddi olduğunu anladılar.
O günün büyük bir kısmını saklanarak geçirdiler ama akşam saatlerinde Hamas militanları el bombaları atarak ve saklandıkları odaları ateşe vererek geri döndü.
Beraberindeki 11 kişiyle kaçmaya başladıklarını anlatıyor: “Duvarın üzerinden atladık ve arkamızdan ateş açmaya başladılar. Bam, bam, bam”
Meyve bahçesinin ortasına koşarken üzerinde sadece bir çift kırmızı iç çamaşırı olduğunu söylüyor.
Grup yere eğildi ve saldırganların bir ışık görmemesi için de telefonlarını kapattılar.
“Hepimiz şoktaydık ve bütün gece sessiz kaldık; o kadar sessizdik ki düşen yaprakları duyabiliyorduk” diye anlatıyor.
Golf, 13 Ekim’de hükümetinin düzenlediği bir tahliye uçuşuyla Tayland’a geri getirildi.
34 yaşındaki çiftçi kendisine ne teklif edilirse edilsin geri dönmeme kararında.
Golf, o gün ölümün sadece birkaç saniye uzakta olduğunu söylüyor. Beraber saklandığı 11 kişi ile birlikte bir daha bu durumla asla yüzleşmek istemediklerine karar verdiler.
Hamas’ın rehin aldığı kişiler arasında en az 19 Taylandlı işçinin olduğuna inanılıyor.
Bundan çok daha fazlası ise halen kayıp durumda bulunuyor.
Weerapon “Golf” Lapchan şanslı Taylandılardan biri
Saldırı sabahı eşini son kez aradı
Kuzeydeki başka bir köyde yaşayan Narissara Chanthasang, saldırı sabahından bu yana kocası Nattapong’dan haber alamadı. Eşi son telefonunda ateş altında olduğunu ve kaçtığını söylemek için onu aramıştı.
Nattapong geçen yıl Haziran ayında, Golf’ün çalıştığı yere çok da uzak olmayan Nir Oz Kibbutz’daki bir avokado ve nar çiftliğinde işe başlamıştı.
Nir Oz, Hamas saldırısından en çok etkilenen yerlerden biri oldu.
Burada yaşayanların dörtte birinin militanlar tarafından öldürüldüğü veya kaçırıldığına inanılıyor. Onların aralarında pek çok çocuk da var.
Tayland’daki endişeli eşin tek umudu, rehineler listesinde adı yer almamasına rağmen Nattapong’un kaçırılmış olabileceği ihtimali.
İnsanlar iş aramak için her zaman Tayland’ın kuzey doğusundan başka yerlere gittiler.
İsrail’deki Taylandlı işçilerin yüzde 80’inden fazlası da bu bölgeden geliyor.
İki ülke arasındaki işçi akışı 1980’lerde başladı. 2011 yılında iki hükümet arasında yapılan bir anlaşmayla da resmileşti.
İnsan hakları örgütleri geçmişte Taylandlıların güvensiz koşullarda, aşırı çalıştırıldığına yönelik raporlar ortaya koydu.
Buna karşın BBC’ye konuşan işçiler, İsrail’de ülkelerinde olduğundan yedi ila sekiz kat daha fazla kazanabileceklerini söylüyorlar.
Bazıları onlarla ilgilendikleri ve ödemelerini zamanında yaptıkları için İsrailli işverenlerini övdü.
Nakhon Phanom Üniversitesi’nden antropolog Poonnatree Jiaviriyaboonya, “Bu kısmen sosyal statülerinin iyileştirilmesiyle ilgili” diyor:
“Yurtdışında çalışmaya gidenler daha çok saygı görüyor. Daha kozmopolit, daha eğitimli görünüyorlar. Ama gerçekte onlar hükümet tarafından ihmal edilen yoksul pirinç çiftçileri. İnsanların ailelerini bırakıp yurtdışına gitmek zorunda kalmaması için yeni adımlar atmalıyız”
Kaynak, Getty Images
İsrail’den yaralı dönen iki Taylandlı işçi
Çoğu göçmen çiftçi için İsrail’e gitmek için yaptıkları borçlar bir endişe kaynağı.
Bu yolculukları yapabilmek için arazileri veya evleri karşılığında borç aldılar. Normalde İsrail’de en az beş yıl çalışıyorlar, böylece borçlarını ödeyebiliyorlardı.
Golf’ün İsrail’e gidebilmesi için küçük kız kardeşi banka kredisi çekmişti.
Nattapong’u İsrail’e göndermek için ise Narissara’nın annesi, ihtiyaç duyulan 200.000 baht’ı toplamak için pirinç tarlalarını ipotek ettirdi.
İsrail’e gidebilmesi için annesinin arazisini ipotek ettirdiği 25 yaşındaki Anusorn Kamang da benzer bir durumda.
Genç çiftçi roket saldırıları arasında korkunç bir üç gün geçirdi.
Dahası eve dönebilmek için de mevcut borcunun üzerine borç aldı.
Tayland hükümeti bu uçak maliyetini geri ödeyeceğine söz verse de annesinin onun için aldığı borç duruyor. Ve o, çatışmalar sona erdiğinde İsrail’e geri dönmeyi düşünüyor.
Anusorn Kamang, “İsrail’de çok para kazandım ve işverenim bana karşı iyiydi. Burada çalışmak beni hiçbir yere götürmez. Yiyecek için yeterli ama hepsi bu. Bir ev ve araba istiyorum. Henüz bunların hiçbiri yok.” diyor.
