Kaynak, EPA
Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda, Ukrayna’yı boğulmakta olan ve kurtarmaya çalışanları da kendisiyle birlikte aşağıya sürükleme riskiyle olan bir insana benzetti.
- Yazan, Sarah Rainsford
- Unvan, BBC Doğu Avrupa Muhabiri
- Bildirdiği yer Varşova
Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin başlangıcından bu yana Varşova, Kiev’in sıkı bir destekçisi oldu.
Ukrayna’ya askeri yardım ve teçhizat gönderilmesine öncülük eden ülke, bu desteğin Polonya’yı da Rusya’nın muhtemel bir saldırısından korumak için gerekli olduğunu savundu.
Bu yüzden hükümetin son günlerdeki Ukrayna konusundaki tavır değişikliği şaşırtıcı.
Ukrayna’nın Polonya’nın desteğine “minnettar” olması gerektiği söyleniyor.
Çarşamba akşamı televizyondan halka seslenen Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki, Polonya’nın artık Ukrayna’ya silah yardımı yapmayacağını, bunun yerine kendi ordularının daha modern silahlarla donatılmasına odaklanacaklarını söyledi.
Partisindeki diğer kişiler ise konuşmanın daha sonra yanlış anlaşıldığını ifade ederek bu mesajı yumuşatmak için çabaladı.
Cumhurbaşkanı Andrzej Duda, gönderilmeyecek olanların yalnızca yeni Polonya silahları olduğunu söyledi.
Ancak Duda, Ukrayna’yı boğulmakta olan ve kurtarıcılarını da kendisiyle birlikte aşağıya sürükleme riski bulunan bir insana benzetti.
Moskova, bu sözleri sevinçle karşıladı.
Polonya-Ukrayna ilişkileri bir süredir tahıl ithalatı nedeniyle gergin.
Rusya’nın 24 Şubat 2022’de Ukrayna’yı işgale başlaması ve Karadeniz’de uyguladığı abluka, Kiev yönetimini tahıl ihracatı için alternatif güzergahlar aramaya zorladı.
Avrupa Birliği (AB), çiftçileri korumak amacıyla Ukrayna’dan birlik üyesi 5 ülkeye (Bulgaristan, Macaristan, Polonya, Romanya ve Slovakya) tahıl ithalatını geçici olarak yasakladı. Zira bu ülkelerde çiftçiler, Ukrayna tahılının yerel piyasada fiyatları düşürmesinden endişeliydi.
AB’nin yasağı 15 Eylül’de sona erdi ve birlik yasağı uzatmadı. Ancak Macaristan, Slovakya ve Polonya yasağı sürdürme kararı aldı.
Polonya’da çiftçiler, Ukrayna tahılıyla rekabet etmek istemiyor. İktidardaki Hukuk ve Adalet Partisi (PiS) ise önümüzdeki ay yapılacak seçimlerde bu çiftçilerin oylarını almak peşinde.
Kendisini Polonya çıkarlarının en güçlü savunucusu olarak konumlandıran PiS, şimdilik kamuoyu yoklamalarında önde görünüyor ama muhalefetle arasındaki fark çok az.
Parti, seçim kampanyasında Ukrayna anlaşmazlığının yanı sıra göç gibi bazı diğer konulardan da yararlanıyor.
Polityka Insight adlı siyasi analiz kurumundan Piotr Lukasiewicz, “Konu aslında tahıl veya silah değil. Konu muhafazakar seçmenin düşünceleri ve bunu dikkate almak zorundalar” diyor ve devam ediyor:
“Bu düşünceler, Ukrayna’nın Polonya’nın desteği için yeterince minnettar olmadığı ve ülkedeki Ukraynalıların sosyal hizmet ve ekonomik destekten fazla yararlandığı yönünde.”
PiS, kamuoyu yoklamalarında yüzde 10 sınırında olan aşırı sağ Konfederacja partisinden seçmenleri çekmeye çalışıyor.
Konfederacja destekçileri bu hafta Varşova’daki Ukrayna büyükelçiliği önünde düzenledikleri eylemde Polonya’nın desteği için hazırladıkları bir fatura pankartı açtılar.
Pankartta, Kiev’e yardımın toplam maliyetinin 100 milyar zlotinin (23 milyar dolar) üzerinde olduğu belirtildi ve şu ifadeler kullanıldı: “Ödenen: sıfır. Teşekkür: yok.”
Muhalefet partileri, hükümetin tavrını “tehlikeli milliyetçilik” diye niteliyor.
Ancak Polonya’nın tavrındaki değişimi başka ülkelerde de görmek mümkün.
“Ukrayna yorgunluğunun” izlerine, Slovakya’dan ABD’ye kadar birçok ülkenin seçim kampanyasında rastlamak mümkün.
Bu da Batı desteğine ihtiyaç duyan Kiev için ciddi bir endişe.
Polonya hükümeti, uluslararası yardımın doğudaki Rzeszow üzerinden Ukrayna’ya gitmeye devam edeceğini vurguluyor.
Ukrayna ile Polonya arasında tahıl anlaşmazlığına ilişkin görüşmeler ise sürüyor.
‘Kelimeler önemli’
Polonya’nın kullandığı ifadeler yüzünden yaşanan gerginliğin bir krize dönüşmesini önlemek için her iki taraf da çabalıyor.
Öte yandan PiS, kırsal kesimdeki muhafazakar oyların peşinde olsa da Varşova’da Ukrayna’ya destek hala oldukça güçlü.
Varşova’da yaşayan Viktoria, “Yardımları sınırlamamız kesinlikle iyi değil. Rusya’nın yaptığı şey kabul edilemez. Kendimizi savunmalı ve Ukrayna’nın özgürlüğünü savunmasına yardım etmeliyiz” diyor.
Rafa ise “Bunun hükümetin seçimi kazanmak için kullandığı bir araç olduğunu düşünüyorum. Duygularımızla oynuyorlar, bu seçim öncesi kirli bir konuşma” ifadelerini kullanıyor.
Ancak bazıları Polonya’nın kullandığı ifadelerin geri alınamayacağını düşünüyor.
Analist Piotr Lukasiewicz, “Kelimeler önemli. Bunun sonuçları olacağını ve bu sonuçların Polonya için kötü olacağını düşünüyorum” diyor.
