BM: Taliban şiddete uğrayan kadınları ‘koruma için’ hapishaneye gönderiyor
Kaynak, Getty Images
Afganistan’da devlete ait kadın sığınma evleri artık yok.
- Yazan, Nicholas Yong
- Unvan, BBC News
Birleşmiş Milletler (BM) tarafından hazırlanan yeni bir rapora göre, Afganistan’da Taliban yönetimi şiddet mağduru kadınları, koruma sağlama iddiasıyla, hapse gönderiyor.
BM’ye göre bu uygulama mağdurların zihinsel ve fiziksel sağlığına zarar veriyor.
Taliban yönetiminin devlete ait kadın sığınma evlerini kaldırdığı belirtiliyor.
Afganistan, kadın haklarını en fazla baskılayan ülkelerden biri.
BM Afganistan Yardım Misyonu (UNAMA) ülkede kadın ve kız çocuklarının, eskiden beri toplumsal cinsiyetleri nedeniyle, yüksek şiddete maruz kaldığını söylüyor.
Ancak Taliban’ın yönetime gelmesiyle yaşanan ekonomik, mali ve insani krizlerle bu uygulamalar daha da yaygınlaştı. UNAMA, kadınların gittikçe daha fazla evlerine kapatıldığını; bu durumun aile içi şiddete karşı daha kırılgan hale gelmeleriyle sonuçlandığını söylüyor.
Rapora göre Taliban 2021’de iktidara gelmeden önce Afganistan’da devlete ait 23 kadın koruma ya da sığınma merkezi vardı ancak tümü ortadan kayboldu.
Taliban yetkilileri UNAMA’ya kadınların kocaları ya da erkek aile üyeleriyle olması gerektiğini bu nedenle sığınma evlerine gerek olmadığını söyledi.
Yetkililer, erkek aile üyelerinden mağdur kadını incitmemek üzere “taahhüt” istediklerini söyledi.
Kalacak erkek akrabasının olmadığı veya güvenlik endişelerinin olduğu durumlarda mağdur kişi “korunma için” hapishaneye gönderiliyordu.
UNAMA, bazı uyuşturucu bağımlılarının ve evsizlerin de başkent Kabil’de bu şekilde barındırıldığını kaydediyor.
UNAMA bunun “özgürlüğün rastgele alıkonulmasıyla sonuçlanacağını” söyledi:
“Hali hazırda kırılgan durumda olan kadınların cezai bir ortamda hapsedilmesi onların zihinsel ve fiziksel sağlıklarını da olumsuz yönde etkileyecek, yeniden mağdur edilmelerine neden olacak ve serbest bırakıldıklarında onları ayrımcılık ve damgalanma riskiyle karşı karşıya bırakacaktır.”
Kaynak, Getty Images
Afganistan’da eğitim yasaklarını protesto eden kadınlar, 12 Ağustos 2023.
UNAMA, 15 Ağustos’tan sonraki bir yıl içinde Taliban yönetiminin toplumsal cinsiyet kaynaklı şiddet şikayetlerini ele alış biçiminin “belirsiz ve tutarsız” olduğunu belirtiyor.
Örneğin, cezai ve sivil şikayetler arasında belirgin bir ayrım olmaması kadınlar ve kız çocukları için etkin yasal koruma sağlanmasını güvence altına alınmamasına yol açıyor.
Rapora göre kadın personal yokluğunda şikayetleri çoğunlukla ele alan erkek personel, “mağdurları, şikayette bulunmaktan caydırmaya ve engellemeye” çalışıyor.
Mağdurlara artık şikayetleriyle ilgili hukuki ve tazminat da dahil olmak üzere telafi güvencesi verilmiyor. UNAMA, Taliban hükümetinin keyfi uygulamalarından daha çok korktuklarını ve adalet aramamayı tercih ettiklerini aktarıyor.
Afganistan’da 2001 ve 2021 yılları arasında yasal ve siyasi reformlarla kadın haklarını ilerletme çabaları olsa da, bunların “neredeyse tamamı ortadan kayboldu”.
Taliban hükümeti, 2021’de yeniden iktidara geldiğinden bu yana kadınlara çalışma ve eğitim hakkı verme gibi önceki vaatlerinin tamamından döndü.
Afganistan’da kızların yalnızca ilkokula gitmesine izin veriliyor. Genç kızların ve kadınların okula ve üniversite sınıflarına girmeleri de yasaklandı.
Parklara, spor salonlarına ve havuzlara girmelerine izin verilmiyor. Güzellik salonları kapatılırken, kadınların sadece gözlerini gösterecek şekilde giyinmesi gerekiyor.
72 km’den fazla yolculuk yapacaklarsa kendilerine bir erkek akrabanın eşlik etmesi gerekiyor.
